| Katalog Türü | Siyaset |
| Eser Numarası | 408 |
| Eser Adı | el-İşâra ilâ âdâbi'l-vizâra |
| Müellif Tam Künyesi | Ebû Abdillâh Zü’l-vizâreteyn Lisânüddîn Muhammed b. Abdillâh b. Saîd es-Selmânî el-Endelüsî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | İbnü’l-Hatîb; Lisânüddin |
| Yüzyıl (Hicri) | 8. |
| Yüzyıl (Miladi) | 14. |
| Vefat Tarihi Hicri | 776 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1375 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Esad Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 03690-002 |
| Varak Numarası | 30b-37 vr. |
| Yazı Türü | Talik |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser esasında hükümdara (melik) ve vezire ve çocuklarına karşı yapılan çeşitli nasihatlerle başlar. Nitekim müellif "eyyühe'l-melik, eyyühe'l-vezîr, yâ veledî" şeklinde hitaplarla anlatmak istediklerini zikreder. Ancak bu bölüm eserin üçte birlik kısmını teşkil eder. Daha sonra ise çeşitli fasıllar ve bu fasıllarda yer alan rükün adlı bölümlere yer verilir. |
| Eserin Konu Başlıkları | [Mukaddime]. [Nasihat]. Birinci rükün: 1. Fasıl: […] 2. Fasıl: vezirin uyması gereken bazı şartlar. 3. Fasıl: İtimad edilmesi zorunlu akidler. 4. Fasıl: [Sıkıntılara sabretme, hareket etmeye ihtiyaç anında rahatlığın zararları vb.] İkinci rükün: vezirin sultânla birlikte düşündükleri. 1. Fasıl: Meşveret, fikir almak. Üçüncü rükün: [Sakınılması gerekenler] 1. Fasıl: Mal toplamaktan, stoklamaktan sakınmak. Dördüncü rükün: Hükümdarların ahlâkı. Beşinci rükün: Boş konuşan ve hased eden kimselerle yolculuk. Altıncı rükün: [Makam arzusu]. |
| Notlar | Süleymaniye yordam katalog taramasında eser müellif Lisânüddin b. el-Hatîb Muhammed b. Abdullah el-Garnatî'ye nispet edilmekle birlikte nüshasına ulaşılmış iki yazmada da eserin müellif nispeti müstensih tarafından Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed el-Maverdî (ö. 450/1058) şeklinde verilmektedir. Biri Esad Efendi nr. 03690-002, diğer Halet Efendi nr. 00765-002'de yer alan bu nüshalardan Halet Efendi nüshası Esad Efendi nüshasından istinsah edilmiştir. Ve tarih olarak ise aralarında yaklaşık yüz yıl fark vardır: Esad Efendi nüshası: 1120'li yıllarda; Halet Efendi nüshası ise 1230'lu yıllarda kaleme alınmıştır. Esad Efendi nüshasının herhangi bir yerinde Lisânüddin b. el-Hatîb Muhammed b. Abdullah el-Garnatî'ye nispet yapılmamakta ve metin dışında müstensih tarafından doğrudan Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed İbnü'l-Maverdî'ye nispet edilmektedir. Kezâ katalog defterinde de ilgili mecmuanın içerisinde el-İşâre ilâ âdâbi'l-vüzerâ adlı bu eserin de yer aldığı ilk üç metin el-Mâverdî'ye nispet edilmiştir. Ancak Esad Efendi nüshasında müellifin isim ve künyesi Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed şeklinde doğru verilmekle birlikte muhtemelen müstensih hatası olarak sonunda yukarıda da belirtildiği gibi İbnü'l-Mâverdi şeklinde yazılmıştır. Halet Efendi nüshasında ise yine eser Esad Efendi'de olduğu gibi müellif nispeti müstensih tarafından el-Mâverdî'ye yapılmaktadır. Ancak vikaye bölümünde nüshanın içindekiler kısmında bu esere başka biri tarafından bir tashih düşülmüş ve müellif nispeti Lisânüddin b. el-Hatîb şeklinde verilmiştir. Hakkında modern neşir çalışmasında (nşr. Abdülkādir Zemâme, MMLAD m., XLVII [1972], s. 70-91; nşr. Muhammed Kemâl Şebâne, el-Bahsü’l-ilmî, XXVI [Rabat 1976], s. 93-110) eser Lisânüddin İbnü'l-Hatîb'e nispet edilmiştir. Eserin Mâverdî'ye nispeti husundaki kesinlik de muğlaklığını korumakla birlikte hicrî "437’de (1045-46) Reîsürrüesâ İbnü’l-Müslime’nin vezirliğe getirilmesinden sonra siyaset sahnesinden çekilen Mâverdî"nin, bu hareketi dikkate alınacak olunursa eserin 420-437 yılları arasıda telif edildiğini söylemek mümkündür. Detaylı bilgi için bk. CENGİZ KALLEK, "MÂVERDÎ", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/maverdi (15.12.2018). |
| Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) | Edeb Literatürü |
