Telif
Mevâhibü'l-hallâk fî merâtibi'l-ahlâk
Yazar : Koca Nişancı Celâlzâde Celâlzâde Tosyevî Celâlzâde Mustafa Çelebî.
Detaylar
| Katalog Türü | Siyaset |
| Eser Numarası | 548 |
| Eser Adı | Mevâhibü'l-hallâk fî merâtibi'l-ahlâk |
| Eserin Anılan Diğer İsimleri | Enis es-selâtîn ve celis el-havakin |
| Müellif Tam Künyesi | Mustafa b. Celâleddîn et-Tosyevî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Koca Nişancı; Celâlzâde; Celâlzâde Tosyevî; Celâlzâde Mustafa Çelebî. |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 975 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1567 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Bağdatlı Vehbi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 00763 |
| Varak Numarası | 1b-250 vr. |
| Yazma İstinsah Tarih | 0960H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Türkçe kaleme alınan bu eseri müellif Kanunî Sultan Süleyman'a ithaf etmiştir. Eseri telif nedenini ise müellif; ilk olarak rızâ-yı Hakka muvaffak olmak için amel-i salihden bir amel bulup güzel ecirlere mazhar olmak ümidiyle, ikinci olarak da halifenin (Sultan Süleyman) hayr dualarını ve iyi rızalarını kurtuluş ve kazanç sebebi bilerek mal ve kazanca rağbet etmeden müslümanların maslahatı için kaleme aldığını belirtirterek açıklanmaktadır. Eserde Hz. Peygambere ithâfen indirilen: "biz seni alemlere rahmet olarak gönderdik…" ve "şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin.." âyetleri zikredilmektedir. Sonrasında ise "İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır" ve "Allah'ın ahlâkıyla ahlâklanın" hadislerine yer verilmiştir. Eserde konular bab başlıkları altında ahlâkın mertebeleri olarak işlenmiştir. Ayrıca konular işlenirken ilgili konuyla irtibatlı hikâyelere yer verilmiştir. Eser bir mukaddime, elli altı bab ve bir hâtimeden müteşekkildir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Mukaddime: Bu bölümde el-Esmâü'l-hüsnâ'nın tercüme ve şerhi yapılmıştır. 1-5. Bab: Mertebe-i imân, mertebe-i ahlâk, mertebe-i sıdk, mertebe-i ibadet, mertebe-i ihlâs. 6-10. Bab: Mertebe-i duâ, mertebe-i hayâ; mertebe-i tevekkül, mertebe-i rızâ; mertebe-i emanet. 11-15. Bab: Mertebe-i saâdet; merteb-i akl, mertebe-i şükür, mertebe-i sabır, mertebe-i ulüvv-i himmet. 16-20. Bab: Mertebe-i edeb, mertebe-i tevâzu', mertebe-i afv, mertebe-i saltanat, mertebe-i vezâret. 21-25. Bab: Mertebe-i adalet, mertebe-i meşveret, mertebe-i şecaat, mertebe-i cûd ve sehâvet, mertebe-i ilim ve suhr. 26-30. Bab: Mertebe-i nasihat, mertebe-i kitmân-ı esrâr, mertebe-i iffet, mertebe-i hilm, mertebe-i vefâ. 31-35. Bab: Mertebe-i şefkat, mertebe-i riâyet-i hakk, mertebe-i azm, mertebe-i hazm, mertebe-i hayret. 36-40. Bab: Mertebe-i …; mertebe-i hayrât, mertebe-i...; mertebe-i ferâset; mertebe-i incâh-i hâcet. 41-45. Bab: Mertebe-i teennî ve teemmül, mertebe-i fırsat, mertebe-i mücaleset-i ahyâr, mertebe-i hıkd ve haset, mertebe-i nebât/niyet. 46-50. Bab: Mertebe-i cidd-i cehd, mertebe-i izz(izzet) ve zull, mertebe-i batâlet (ve kesâlet), mertebe-i samt ve sukût, mertebe-i riâyet-i ahd. 51-56. Bab: Mertebe-i mezemmet ve gıybet, mertebe-i siâyet ve nemîmet, mertebe-i tama‘, mertebe-i siyâset, mertebe-i nef‘ ve darar (ve kat‘-ı rahm), mertebe-i taharet. Hâtime: Bu bölüm son bab olan “salavat mertebesi”ni içerir. |
| Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) | Genel |