Detaylar
| Katalog Türü | Siyaset |
| Eser Numarası | 610 |
| Eser Adı | Tâcü’r-resâil ve minhâcü’l-vesâil |
| Müellif Tam Künyesi | Mehmed İlmî b. Mustafa el-Halvetî el-Amâsî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | İlmî; Kadızâde |
| Yüzyıl (Hicri) | 11. |
| Yüzyıl (Miladi) | 17. |
| Vefat Tarihi Hicri | 1045 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1635 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Hacı Mahmud Efendi |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 01926 |
| Varak Numarası | 1b-160b vr. |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Tercüme |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Takıyyüddin İbn Teymiyye'nin (ö. 728/1328) Siyâsetü’ş-şer’iyye fî ıslâhi’r-râ’î ve’r-ra’iyye adlı Arapça eserinin genişletilmiş Türkçe tercümesidir. Mütercimin bu eseri, İbn Teymiyye’nin es-Siyasetü’şşer‘iyye fi ıslâhi’r-ra‘í ve’r-ra‘iyye'nin Âşık Çelebî tarafından yapılan ve Sultan II. Selim'e sunulan Türkçe bir başka tercümesi olan Mi‘râcü’l-ayâle ve minhâcü’l-adâle adlı eserle metin olarak benzerlik göstermektedir. Detaylıca inlendiğinde Tâcü'r-resâil'in metni, girişindeki mütercim tarafından yapılan birkaç değişiklik dışında Âşık Çelebî'nin Mi‘râcü’l-ayâle ve minhâcü’l-adâle adlı eseri ile tamamen aynıdır. |
| Eserin Konu Başlıkları | Sûret-i dâvetnâme-i İskender ve tercümesi; Mütercimin mukaddimesi. Fasıl: [vilâyet (valilik], kadılık ve kadılık âdâbı. Fasıl: Vilâyetten maksudun marifetine ârif olmak, emanet, sultânın malları, sadaka malları, fey' malları (arazileri), malların kısımları (üç kısım), masraflar, Dördüncü kısım: İhtiyaç sahipleri. Fasıl: İnsanlara arasında adaletle hükmetmek, cihad ve yol kesiciler, meşru katlin kılıç ile boyna vurulmasıdır, savaşmak ve sefer emrine uymayanların cezası, hadler: zinanın cezası, içki cezası, Allah ve resulüne isyan edenler (asi) cezası; kamçı ile vurmanın meşruiyeti, vacipleri terketmenin hükmü, kasten adam öldürme ve kısas, beddua, iftira cezası, malların hükümleri (miras taksimi), müşavereyi ihtiyaç görmemek, valiliğin dini hükmü. [tercümenin sonu) Hz. Peygamber'in Hristiyanlar ile yaptığı ahidnâme ve bunun türkçe tercüme ve tefsiri: Şam ve Halep Hristiyanları'nın Hz. Ömer'e gönderdikleri Ahidnâme, tercüme ve tefsiri. Araziler: Harâc ve öşür arazileri, ormanlar, bataklık ve sazlıklar. Aristotales'in İskender'e savaş konularıyla ilgili yazdığı risalenin kırk bab üzere tertibi. Hâtime: vezirlik ve rükünleri, hatmü'l-hitâm (dua). |
| Notlar | Eserin intihal olduğuna dair tespitte bulunan bir başka çalışma için bkz. Derin Terzioğlu, “Bir tercüme ve bir intihal vakası: Ya da İbn Teymiyye’nin Siyasetü’ş-şer‘iyye’sini Osmanlıcaya kim(ler) nasıl aktardı?” Journal of Turkish Studies/Türklük Bilgisi Araştırmaları Dergisi 31/II (2007): 247-275. |
| Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) | Fıkıh |