| Katalog Türü | Siyaset |
| Eser Numarası | 348 |
| Eser Adı | el-'İkdü’l-ferîd li-meliki’s-saîd |
| Müellif Tam Künyesi | Kemâlüddîn Ebû Sâlim Muhammed b. Talha b. Muhammed el-Ceffâr en-Nasîbî en-Nasîbînî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Ebû Sâlim en-Nasîbî; İbn Talha |
| Yüzyıl (Hicri) | 7. |
| Yüzyıl (Miladi) | 13. |
| Vefat Tarihi Hicri | 652 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1254 |
| Dil | Arapça |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Ayasofya |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 04146 |
| Varak Numarası | 1b-142b vr. |
| Hattat-Müstensih | Muhammed b. Ebî Bekr el-Vâiz Vâlidü'l-acemî? |
| Yazma İstinsah Tarih | 0806H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Telif |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser Eyyûbî hükümdarı Melik Saîd'e ithafen kaleme alınmış olup dinî, siyâsî ve ahlâki konuları ihtiva etmektedir. Bir mukaddime, dört kaide ve bir hâtimeden müteşekkildir. Müellif mukaddime bölümünde kitaptan beklenilen amaç, mütalaasının hikmeti ve onu okumaya teşvik vb. konulara değinir. İlk bölümde ağırlıklı olarak güzel ahlak ile ilgili on bab ve her babta bir hâtimeye; ikinci bölümde kendi içinde iki bab halinde saltanat ve vilâyete; üçüncü bölümde şerîat başlığı altında fetva, kaza, hisbe ve vakıflara; dördüncü bölümde ise ibadetler, suçlar (cinâyât) vb. konular altında çeşitli meseleler (sual) ve bunların cevaplarına değinilmiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Mukaddime: Birinci kaide: Ahlak. 1-5. Bab: Akıl ve tevhid; sabrın övülmesi ve aceleciliğin kötülenmesi; şükür, şükrün övülmesi ve nankörlüğün kötülenmesi; meşveret, bereketi ve terki; adalet ve insaf, zulüm ve adaletsizliğin kötülenmesi. 6-10. Bab: İttifak ve itilaf, şikak ve ihtilaf; vefa ve vefasızlğın kötülenmesi; fırsatlardan yararlanmak, gevşekliğin ve gafletin kötülenmesi; affetme ve iyilik yapmak, tasaları giderme; doğruluk ve yalanın kötülenmesi. İkinci kaide: Saltanat ve vilâyet. 1. Bab: Saltanat ve sultânın vasıfları ve görevleri. 2. Bab: Valilik ve yöneticilerin görevleri: vezirlik, inşa ve yazışmalar, asker ve ordu, hazine (divânü'l-emvâl) ve diğer birimler. Üçüncü kaide: Şerîat ve diyanet. 1. Rükün: Fetvalar. 2. Rükün: Kaza (mahkeme). 3. Rükün: Hisbe. 4. Rükün: Vakıflar. Dördüncü kaide: [İbadetler, suçlar (cinâyât) vb. konular altında çeşitli meseleler (sual) ve bunların cevapları]. [Hâtime: Nasihat (vasiyet)]. |
| Eserin Telif Tarihi | [Muharrem] 0610H'den sonra |
| Notlar | 1. İbn Talha'nın bu eseriyle baş tarafları aynı adı taşıyan ve Endülüslü alim ve şair olan İbn Abdürabbih (Ebû Ömer Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Abdirabbih b. Habîb el-Kurtubî el-Endelüsî (ö. 328/940)) tarafından kaleme alınan el-İkdü’l-ferîd adlı eser birbiriyle karıştırılmamalıdır. İbn Abdürabbih'in bu eseri de siyaset konularını ihtiva etmektedir. 2. Eser hakkında detaylı bilgi için bkz. ALİ ÖNGÜL, "EBÛ SÂLİM en-NASÎBÎ", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ebu-salim-en-nasibi (15.12.2018); M. Orhan Çolak, "İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Siyasetnâmeler Bibliyografyası", TALİD, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 2003, s. 359. 3. Eserin telif tarihi tam olarak bilinmemektedir. Ancak müellif eserinin son bölümünde (hâtime, Ayasofya nr. 04146-001, 139b vr.) hicrî 610 yılının başlarında Bağdat'ta Nizâmiyye Medresesi'nde iken "hocalarımızdan (meşâyih) biri" olarak andığı el-İmâmü'l-Allâme Ebû Zekeriyya Yahya b. el-Kâsım'dan ravi kaynağı İmam Gazzâlî'ye kadar giden bir rivayet senediyle bazı nasihatlerde bulunduğunu belirtmektedir. Müellifin burada verdiği tarihten hareketle eserin bir ihtimal hicrî 610 yılında veya daha sonraki bir tarihte kaleme alındığını ifade etmek mümkündür. |
| Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) | Edeb Literatürü |
