Tercüme

Kābusnâme tercümesi

Yazar : Abdülkayyum

Detaylar

Katalog Türü Siyaset
Eser Numarası 768
Eser Adı Kābusnâme tercümesi
Müellif Tam Künyesi Abdülkayyum b. Molla Abdünnâsır b. Molla Hüseyin b. Molla Âl-Muhammed b. Molla Yûsuf b. Molla Abdülazîz b. İlkây b. Molla Abdürrezzâk eş-Şirdânî el-Bulğârî
Müellif Bilinen Kısa Adı Abdülkayyum
Yüzyıl (Hicri) 13.
Yüzyıl (Miladi) 19.
Vefat Tarihi Hicri 1298'den Sonra
Vefat Tarihi Miladi 1881'den Sonra
Dil Türkçe
Eserin Türü Tercüme
Eserin Baskısı [y.y.]: Kazan Üniversitesi Matbaası, 1315.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser Emîr Unsûrü'l-meâlî Keykâvûs b. İskender b. Kâbûs b. Veşmgîr tarafından oğlu Gîlân Şâh adına milâdî 1082 yılında kaleme alınan Kābusnâme adlı Farsça eserin Türkçe'ye tercümesidir. Bir mukaddime ve kırk dört fasıldan oluşan ve ağırlıklı olarak ahlâk konularını ele alan bu eserin tercümesinin girişinde mütercim kendisininkiden önceki Kābusnâme tercümelerine atıfta bulunarak Nazmîzâde'yi (Hüseyin Murtazâ b. Seyyid Ali el-Bağdâdî (ö. 1134/1722) özellikle zikretmektedir. Ancak bu ve diğerleri Osmanlı Türkçesi üzerine yazıldığından Rus memleketinin müslümanları için dili ağır, manasının anlaşılmasında sorun bulunduğundan bilgisi ve gayreti ölçüsünde çaba sarfederek Osmanlı Türkçesi dilinden de özetleyerek tercüme ettiğini ifade eder. Ayrıca mütercim eserin tercümesini hicrî 1298 yılında bitirdiğini belirtmektedir.
Eserin Konu Başlıkları 1-4. Bölüm: Tanrı'yı bilme, peygamberlerin yaratılması ve onlara övgüler, yüce ilah’a minnettar olma erdemi, güç yetirildiğinde yapılan ibadetin sevabının çokluğu. 5-8. Bölüm: Ana-baba hakkına riâyet, hüner arttırmanın cevher arttırmaktan daha yeğ olması, sözü güzel söyleme erdemi, Nûşirevân'ın sözleri. 9-12. Bölüm: Gençlik ve kocamışlık hali, yemek terbiyecisi, şarap içme âdâbı, konuk ağırlama (âdâbı). 13-16. Bölüm: Tavla ve satranç oynamak, âşıkların keyfiyeti, cinsi münasebetin yararlı ve zararlı olanı, hamama girme zamanı. 17-20. Bölüm: Yatma vaktinin yararlı ve zararlı olanları, nasıl avlanılır, çeygan oynama, çeri savaşında ne yapılmalı. 21-24. Bölüm: Mal biriktirme ve malın harcanması gereken yerler, emanet saklama, köle ve cariye alırken iyisine ve kötüsüne dikkat etme, ev, köy ve bağın (hangi şartlarda) alınacağı. 25-28. Bölüm: Aldanılmadan iyi atın nasıl alınacağı, eş seçiminde dikkat edilmesi gerekenler ve geçim, oğul terbiye etme ve büyütme, dost edinme. 29-32. Bölüm: Düşmandan sakınma, suçluyu affetme ve cezalandırma, ilim talep etme, fakihlik, müderrislik, bezirganlık. 33-36. Bölüm: Doktorların yöntemi, gök bilimi (yıldızlar ilmi), şairlerin terbiyesi, çalgıcıların kuralları. 37-40. Bölüm: Padişahların hizmetinde olanlar, padişah nedîmlerinin kuralları/gelenekleri, kâtiplerin âdâbı, vezirlik âdâbı. 41-44. Bölüm: Çeribaşı’larının kuralları âdâbı, padişahlık âdâbı, ziraat ve diğer sanatların şartları, civanmertliğin şartları.
Eserin Telif Tarihi 6 Zilkâde 1298H
Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) Edeb Literatürü