Muhtasar

Simârü’l-esmâr

Yazar : Osmânzâde Tâib Ahmed

Detaylar

Katalog Türü Siyaset
Eser Numarası 675
Eser Adı Simârü’l-esmâr
Eserin Anılan Diğer İsimleri Zübdetü’l-esmâr [ezhâr] fi’l-hikâyât; Zübdetü’n-nesâyih
Müellif Tam Künyesi Osmânzâde Ahmed Tâib
Müellif Bilinen Kısa Adı Osmânzâde; Tâib Ahmed
Yüzyıl (Hicri) 12.
Yüzyıl (Miladi) 18.
Vefat Tarihi Hicri 1136
Vefat Tarihi Miladi 1723
Dil Türkçe
Kütüphane Adı Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Nuruosmaniye
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 04958-004
Varak Numarası 54b-111a vr.
Hattat-Müstensih Mustafa
Yazma İstinsah Tarih 1152H
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Muhtasar
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Kelile ve Dimne'nin hikemiyyat türü kitaplar içerisinde en güzeli olduğunu belirterek eserine başlayan müellif bu eserin ilk olarak Hind dilinde kaleme alınmasıyla birlikte ortaya çıkışından itibaren diğer dillerdeki tercüme ve derleme şeklindeki gelişimine ve yeni eserlere etkisine değinir. Hind padişahı için kaleme alınan bu eseri mütalaa etmek için Enûşirvân Pehlevîce'ye, Abbâsî'lerin ikinci halifesi Ebû Ca'fer Lisân-ı Tâzî'ye, Samanî hükümdarı Ebü'l-Hasen Emir Nasr b. Ahmed es-Sâmânî Farsça'ya tercüme ettirmiştir. Daha sonra Gazneli devleti hükümdarı Sultan Mahmud Gaznevî evlâdından Ebü'l-Müzaffer Behramşâh "tarz-ı cedid" ile eseri yine Kelile ve Dimne olarak tertib etmiştir. Sonrasında ise eser Sultan Hüseyin Baykara emirlerinden Emir Ahmed Süheylî'nin iltimasiyle (Hüseyin Vâiz Kâşifî (ö.1504) tarafından) Envâr-ı Süheylî adıyla daha güzel sözler ve veciz ibarelerle telif edilmiştir. Müellifin bu anlatısından sonra Envâr-ı Süheylî'nin Kânûnî Sultan Süleyman devrine kadar Türkçe tercümesinin kaleme alınmadığını, ilk olarak da bu dönemde (Alâeddin Ali Çelebî tarafından Hümâyunnâme adıyla) tercüme edildiğini belirtip eserin özellikle bazı okuyucular için faydalı olması maksadıyla bu eseri özetlediğine değinir. Eser toplam on dört bab ve bir hâtime üzere tertip edilmiştir.
Eserin Konu Başlıkları [Dîbâce-i Mütercim]. - Padişaha övgüler. - Hikayeler. Birinci bab: Nemmâmın sözlerini dinlemekten kaçınmak. İkinci bab: [...] Üçüncü bab: Ahbab ve ashâbın fevâid-i muvafakatı. Dördüncü bab: Düşmanın kini ve tuzağından emin olmak. Beşinci bab: Sa'y-ı belîğ ile hasıl olan matlubun ihmal ve gaflet ile zayi olması. Altıncı bab: Aceleciliğin afeti, gençliğin tehlikeleri?. Yedinci bab: Tedbir, sıla ve tezvîr ile düşmandan halas olmak. Sekinci bab: Hased ehlinin sözüne itimad etmemek ve kin. Dokuzuncu bab: [Hükümdarların vasıfları]. Onuncu bab: Mükafatla amellere karşılık verme vb. On birinci bab: (Kişinin) mertebesinden ziyadesini taleb etmesi. On ikinci bab: Hükümdarlara gerekli olan vakar sıfatı. On üçüncü bab: Özür ehlinin gevezeliği ve ihanetlerini dinlemekten kaçınmak. On dördüncü bab: Zamanın (çekiciliğine) iltifat etmeyip tüm işlerde Allah'ın takdirine rızanın ve boyun eğmenin gerekliliği. [Tavsiye niteliğinde hikayeler].
Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) Edeb Literatürü