| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Kanûnî Sultan döneminde Mısır valiliğinde bulunan Hasan Paşa'ya ithafen hicrî 990'da kaleme alınan eser özellikle imam, halife, sultân, emir, melik, hâkim, vâli kavramları üzerinde duran siyasete dair önemli bir eserdir. Müellif esere uzun bir mukaddime ile başlar. Toplamda bir mukaddime (fethü'l-bâb) ve iki bab üzere tertib edilen bu eserde konular sistemli olarak işlenmemiştir. Müellif bazen ilk bölümlerde yer verdiği konulara eser sonunda farklı açılardan tekrar değinmektedir. Girişte fethü'l-bâb başlığı altında birincisinde sultânlara dair bilgilerin; ikincisinde de imam, halife, sultân, emir, melik, hakim, vâli kelimelerinin izahının olduğu iki baba yer veren müellif bu bölümlerden sonra "zikr-i icmâlî" başlığı altında bazı erdemleri başlıklar altında açıklamalarıyla birlikte zikreder. Bunlar arasında özel olarak "siyaset" başlığı yeralmaktadır. Burada siyaseti şer'î ve örfî olarak ikiye ayırmakta ve bunları izah etmektedir. Akabinde ise bazı emirlerin, taife ve kabilelerin hikayelerine, savaş aletlerine ve bunların geliştirilmesine değinir. Bundan sonraki bölümlerde nasihat ve hikmetli sözler başlıkları gelir. Eserde şiir, nazm, mısra, kıt'a, beyt, kaside, hikaye vb. edebî türler çok yoğun kullanılmıştır. Eserin sonlara doğru yer alan bölümlerinde bazı iyi hasletlere emirlerde bulunan kötü hasletlere yer verilir. En son olarak ise ikinci babın maddelerinden olan melik, hakim, vali, kadı kavramlarını açıklar. Eserinin son sayfasında müellif istifade ettiği bazı "tarih [ve siyaset], furu' Hanefî fıkhı, Arap ve Fars dili, edebiyat, tefsir, hadis ve [nasihat] kitaplarını tüm eserleri bu şekilde alanlarına ayırarak tek tek zikreder. |
| Eserin Konu Başlıkları | Mukaddime (Fethü'l-bâb). Birinci bab: Sultanlara dair [bilgiler, hikayeler vb.] İkinci bab: İmam, halife, sultân, emir, melik, hakim, vâli kelimelerinin izahı. - Zikr-i icmâlî: Erdemler; siyaset ve kısımları; emirlerin, taife ve kabilelerin hikayeleri; savaş aletleri ve bunların geliştirilmesi; nasihat ve hikmetli sözler; bazı iyi hasletler; emirlerde bulunmaması gereken kötü hasletler; melik, hakim, vali, kadı kavramlarının izahı. |
