| Katalog Türü | Siyaset |
| Eser Numarası | 538 |
| Eser Adı | Tercemet-i zahîretü'l-mülûk |
| Müellif Tam Künyesi | Muslihuddîn Mustafa b. Şâban el-Gelibolî |
| Müellif Bilinen Kısa Adı | Sürûrî |
| Yüzyıl (Hicri) | 10. |
| Yüzyıl (Miladi) | 16. |
| Vefat Tarihi Hicri | 969 |
| Vefat Tarihi Miladi | 1561 |
| Dil | Türkçe |
| Kütüphane Adı | Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi |
| Koleksiyon Adı | Ayasofya |
| Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 02858 |
| Varak Numarası | 1b-239 vr. |
| Yazma Kayıt Yeri | İstanbul |
| Yazma İstinsah Tarih | 0987H |
| Yazı Türü | Nesih |
| Eserin Türü | Tercüme |
| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eser Ali b. Şihabüddîn Hasan b. Muhammed el-Hemedânî'nin Zahîretü'l-mülûk adlı Farsça eserin Türkçe tercüme ve şerhidir. Eserinin girişinde mütercim eseri Kanûnî Sultan Süleymân'ın oğlu Şehzâde Mustafa'nın emrü fermânı üzerine kaleme aldığını belirtmektedir. Eserde mütercim Şehzade Mustafa için Sultan Mustafa b. Sultan Süleyman ifadesini kullanmaktadır. Daha sonra mütercim eserin Farsça olması dolayısıyla anlaşılması zor ve bazı ibarelerinin de müşkil olduğunu belirterek ve umûmun faydalanması için Türkçe olması daha makbul olurdu diyerek bahsi geçen eseri "şerh, beyan ve hüsn-ü ta'bîr ile ayân kılmak" maksadıyla tercüme eder ve eseri hicrî 963 yılında tamamlar. Eser asıl metinde olduğu üzere toplam on babdan müteşekkildir. Müellif eseri tercüme ederken Arapça ifadeleri olduğu gibi verip daha sonra bunların tercümesini yapmıştır. Bazen üslup olarak okuyuca "ey aziz" şeklinde hitap etmiştir. Eserde konu anlatımları yer yer rubâî, hikaye, şiir tarzı edebî türlerle zenginleştirilmiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | 1-2. Bab: İmanın şartları, ahkâm-ı iman; hukuk-u ubudiyetin edâsı. 3-4. Bab: Mekârim-i ahlâk ve hüsn-i huluk; ebeveyn, karı-koca, çocuk, köle, akraba, arkadaş hakları. 5-6. Bab: Ahkâm-ı saltanât ve vilâyet ve imâret, reayâ hakları, şerâit-i hükûmet, adl ve ihsanın zorunluluğu; saltanat-ı maneviye ve esrâr-ı hilâfet-i insaniyye 7-8. Bab: Emir bi'l-ma'rûf ve nehiy ani'l-münker ile bunun fazilet ve şartları; nimete şükretmek. 9-.10. Bab: Kerih şeylere sabretmenin hakikati, levâzım-ı vilâyet ve saltanat; öfke ve kibrin kötülüğü ve bunların hakikati ve kitabın hâtimesi. |
| Eserin Telif Tarihi | 960H((27 Şevval 960H/6 Ekim 1553M'den önce). |
| Notlar | 1. Eserin diğer bir nüshasını ihtiva eden Nuruosmaniye nr. 03889'daki nüsha müelif nüshasından istinsah edilmiştir (Nuruosmaniye nr. 03889, 131b vr.). 2. Katalog kitaplarında isim benzerliğinden ötürü yakın dönemde yaşamış olan Gelibolulu Mustafa Âlî (Mustafa Âlî b. Ahmed b. Abdülmevlâ el-Gelibolî (ö. 1008/1600)) ile karıştırılmakta ve bu tercüme aynı zamanda bu müellife atfedilmektedir. Ancak bu şahsın siyasete müteallik eserleri olmakla birlikte bu şekilde bir eseri yoktur. Nispetin kaynağı da isim benzerliğidir. |
| Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) | Edeb Literatürü |
