| Notlar | Kitâbü’l-Maṣûn. Hikemiyata ve ahlâk ilkelerine dair olan bu eser vaktiyle Horasanlılar ve İranlılar arasında büyük rağbet görmüş, askerî erkândan bir dehrî, “Sizin Maṣûn’unuz Kur’an’ınızdan daha iyidir” demiştir. Ebü’l-Hasan el-Âmirî, el-İʿlâm bi-menâḳıbi’l-İslâm adlı eserinde (s. 159-160), Zerdüştîler’in ahlâk ilkelerinden bahseden kutsal kitapları Avesta’nın muhtevasının İbnü’l-Mukaffa‘ın el-Edebü’l-kebîr’i ile Reyhânî’nin el-Maṣûn’unda toplandığını ileri sürmüştür. Sâsânî Hükümdarı Enûşirvân I. Hüsrev döneminde (531-579) Zerdüştî Mobed Mihr Eder Gusnasb’ın, muhtemelen Avesta’daki emir ve öğütleri toplamak suretiyle Pehlevî dilinde ahlâk ilkelerine dair telif ettiği Pendnâme’nin bir bölümünün İbnü’l-Mukaffa‘ın el-Edebü’l-kebîr’inde, geri kalan kısmının da Reyhânî’nin Kitâbü’l-Maṣûn’unda Arapça’ya aktarıldığı, el-Maṣûn’un özetinin Huneyn b. İshak’ın Edebü’l-felâsife’sinde (Âdâbü’l-felâsife) yer aldığı ifade edilmiştir (M. Zakeri, XXXIV [1994], s. 91, 100). Ebû Hayyân et-Tevhîdî, Kitâbü’l-Maṣûn’daki sözlerin ilimden ziyade güçlü bir akla ve üstün bir edebiyata işaret ettiğini belirtir (el-Beṣâʾir ve’ẕ-ẕeḫâʾir, IV, 162-163; VI, 97). İSMAİL DURMUŞ, "REYHÂNÎ, Ali b. Ubeyde", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/reyhani-ali-b-ubeyde (02.12.2018). |
