Telif

Subhu'l-a'şâ fî sınâtil-inşâ

Yazar : el-Kalkaşendî

Detaylar

Katalog Türü Siyaset
Eser Numarası 438
Eser Adı Subhu'l-a'şâ fî sınâtil-inşâ
Müellif Tam Künyesi Ebü'l-Abbâs Şehâbeddîn Ahmed b. Ali b. Ahmed el-Kalkaşendî
Müellif Bilinen Kısa Adı el-Kalkaşendî
Yüzyıl (Hicri) 9.
Yüzyıl (Miladi) 15.
Vefat Tarihi Hicri 821
Vefat Tarihi Miladi 1419
Dil Arapça
Eserin Türü Telif
Eserin Baskısı thk. Muhammed Hüseyin Şemseddin, I-XIV., Beyrut 1987.
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Eser adından da anlaşılacağı üzere devlet işlerinden biri olan münşîlik sanatına dair önemli bilgiler veren bir kitaptır. Bununla birlikte tarih, coğrafya, edebiyat ve örf ve âdetlerle ilgili birçok veriyi eserinde derceden müellif eserini 28 Şevval 814 tarihinde tamamlamıştır. Eser Memlüklü dönemi ve öncesine ait birçok belge ve kaynağın kullanılması sonucu oluşturulmuş ve yaklaşık 500 civarı eserden istifade edilmiştir. Bunlar arasında ise en çok İbn Fazlullah el-Ömerî’nin et-Tarîf bi’l-mustalahi’ş-şerîf'i ve Mesâlikü’l-ebsâr’ı ile İbn Nâzırü’l-Ceyş’in Teskīfü’t-ta'rîf adlı eserleri kullanılmıştır. Bir mukaddime on makale ve bir hâtimeden müteşşekil eserin mukaddime bölümünde inşa yazımına başlamadan önce bu işin ilkeleri işlenmiş, makale adlı bölümlerde kâtibin ihtiyaç duyduğu şeyler, yollar ve memleketler (coğrafya, tarih, hükümdarlar), idarecilik ve kâtiplik işlerinde kullanılan ortak isimler, lakaplar ve künyeler, yazışmalar, vilâyetler, çeşitli konularda nasihatler, iktâ'lar ve mukâtaat, yeminler, sulh ve fesh akitleri, kitabet sanatları vb. konulara değinilmiş, hâtime kısmında ise dîvân-ı inşa ile ilgili durumlar anlatılmıştır.
Eserin Konu Başlıkları Mukaddime: İnşa yazımına başlamadan önce bu işin ilkeleri. 1-5. Bab: Kitâbetin fazileti, kitâbet ehlinin faziletlilerine övgüler ve ahmaklarına da yergiler, kitâbetin sözlük ve terim anlamları, kâtiplerin vasıfları ve âdâbı, divan-ı inşanın hakikati, divan-ı inşanın ilkeleri. Birinci makale: Kâtibin ihtiyaç duyduğu (gerekli) şeyler. 1-2. Bab: İlmî durumlar, ameli durumlar. İkinci makale: Yollar ve memleketler(coğrafya, tarih, hükümdarlar), 1-4. Bab: Yer yüzü, hilâfet, Mısır, Şam vd. diyarı, Memlüklüler. Üçüncü makale: İdarecilik ve kâtiplik işlerinde kullanılan ortak, isimler, lakaplar ve künyeler vb. Dördüncü makale: Yazışmalar. Beşinci makale: Vilâyetler. Altıncı makale: Dînî vb. konularda tavsiyeler. Yedinci makale: İktâ'lae ve mukâtaat. Sekizinci makale: Yeminler. Dokuzuncu makale: Sulh ve fesh akitleri. Onuncu makale: Kâtipler arasında kullanılan kitâbet sanatları. Hâtime: Kitâbet işlerinden olmayıp da dîvân-ı inşa ile ilgili durumlar.
Notlar Detaylı bilgi için bkz. MEHMET İPŞİRLİ, "KALKAŞENDÎ", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/kalkasendi (15.12.2018).
Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) Genel