Katalog Türü | Siyaset |
Eser Numarası | 260 |
Eser Adı | el-Ahkâmu's-sultâniyye |
Müellif Tam Künyesi | Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî |
Müellif Bilinen Kısa Adı | Mâverdî |
Yüzyıl (Hicri) | 5. |
Yüzyıl (Miladi) | 11. |
Vefat Tarihi Hicri | 450 |
Vefat Tarihi Miladi | 1058 |
Dil | Arapça |
Kütüphane Adı | Beyazıd Devlet Kütüphanesi |
Koleksiyon Adı | Veliyüddin Efendi |
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası | 01398 |
Varak Numarası | 283 vr. |
Yazma İstinsah Tarih | 0700H |
Yazı Türü | Nesih |
Eserin Türü | Telif |
Eserin Baskısı | hk. Fuad Abdülmün'im Ahmed, İskenderiye: Müessesetu Şebabi'l-Câmia, [t.y.] |
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Eserin içerik ve kaynağına bakıldığında fıkıh ve siyaset ilişkisini gösteren en derli eserlerden biri olduğunu söylemek mümkündür. Müellif eserinde devletin temelini oluşturan hiyerarşik, hukûkî, idarî, ekonomik yapılara, bunların işleyiş şekil ve düzenine değinir. Eserine ilk olarak devlet erkânın devlet yönetimi ve bunlarla ilgili ahkamı bilmesi gerektiğine vurgu yaparak başlayan müellif bu hükümlerin fıkıh kitaplarında toplu olarak verilmediğini, bir çok konunun farklı bölüm ve alanlarda [veya siyasetle doğrudan ilgisi kurulamayan konular altında] yer aldığını dile getirerek, bu hususta devlet adamlarına daha hızlı bilgi sahibi olmaları babında yardımcı olmak maksadıyla bu konuları derli toplu olarak müstakil bir kitapta biraraya getirir. Toplam yirmi bölümden oluşan eserde genel olarak hilafet-imâmet, vezirlik, toplumsal düzeni bozan isyan, eşkiyalık vb. meseleler, kadılık ve mahkemeler, zekat, harâc vb. mâlî konular, suçlar ve cezalar vb. şeklinde başlıklara yer verilmektedir. Maverdî'nin bu eserinde müellifin yöntemi hakkında şu ifadelere yer vermektedir: "Mâverdî, konuları mukayeseli bir metod takip ederek incelemiştir. İslâm hukukçularının ittifak ettiği meseleleri İmam Şâfiî’nin usulüne göre anlatırken, ihtilâflı konularda diğer mezheplerin görüşlerini de belirtir. Çok defa Şâfiî’nin görüşünü benimsemek ve savunmakla birlikte, bazen diğer mezheplerin görüşlerini benimsediği de olur. Bazen da sadece mezheplerin görüşlerini ortaya koymakla yetinir, aralarında bir tercih yapmaz. Bu yönüyle Mâverdî, serbest ictihad taraftarı bir Şâfiî hukukçu olarak görünmektedir. Ayrıca âyet, hadis ve hukukçuların ictihadlarının yanı sıra, başta Hulefâ-i Râşidîn olmak üzere önceki devir uygulamalarına da yer verir. Zaman zaman Arap şiirinden faydalandığı da olur." |
Eserin Konu Başlıkları | 1-5. İmâmet, vezirlik, valilik (el-imâre ale’l-bilâd), cihad emirliği, iç meseleler (irtidad, bağy, yol kesicilik). 6-10. Kadılık, mezâlim mahkemeleri, nikabe, namazlarda imâmlık, hac emirliği. 11-15. Zekât, fey ve ganimet, cizye ve harâc, hükümleri değişik bölgeler, toprağın ihyası ve suların çıkarılması. 16-20. Himâ ve irfak, iktâ, divanlar, suçlar, son olarak hisbe. |
Notlar | Detaylı bilgi için bkz.: MEHMET ERKAL, "el-AHKÂMÜ’s-SULTÂNİYYE", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/el-ahkamus-sultaniyye--ferra (15.12.2018). |
Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) | Fıkıh |