| Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri | Ebû Hayyân et-Tevhîdî'nin(ö. 414/1023) ilmî, edebî ve felsefî mahiyetteki sohbetleri içeren eseri. Eser hicrî 370 (981) yılının sonunda Bağdat'ta dostu Ebü'l-Vefâ el-Bûzcânî'nin Büveyhî veziriyle İbn Sa'dân'ın konağında yapılan gece toplantılarında konuşulan meseleleri ihtiva eden bir eser kaleme almasını istemesine binaen yazılmış ve eser el-Bûzcânî'ye takdim edilmiştir. Genel anlamda eserde dînî, felsefî, ilmî, edebî, siyâsî, ahlâkî vb. bir çok konuya değinilmektedir. Kırk gecelik oturumlar şeklinde düzenlenmiş olan bu eser üç cilt halinde kaleme alınmıştır. Eserin sonunda da müellifin vezire yazdığı iki risale (mektup) eklemiştir. |
| Eserin Konu Başlıkları | Eserdeki oturumlarda eş anlamlı kelimeler, dönemin filozofları: Ebû Süleyman es-Sicistânî, İbn Zür'a, İbnü'l-Hammâr, İbnü's-Semh, Ebû Bekir el-Kümesî. İbn Miskeveyh, Nazîf er-Rûmî, îsâ b. Ali ve Yahya b. Adî, bürokratlar ve sanat adamları, Büveyhî veziri Sâhib b. Abbâd ile önde gelen devlet adamlarının ahlâkı, milletler, devlet adamlarının matematikle ilgilenmeleri gerektiği, vehb b. Yaîş'in felsefe öğretimi, Arap nahvi, Yunan mantığı, canlıların anatomisi, ömürleri, üremeleri, nefis, vakar ve sekînet, vehb b. Yaîş'in bazı felsefî ifadeleri, Ebü'l-Hasan el-Âmirî'nin İnkâzü'l-beşer mine'l-cebri ve'l-kader adlı eseri hakkında, İhvân-ı Safâ'nın kurucuları, kimliği ve amaçları, müstehcen fıkraları, bazı edip ve şairler, din ve devlet büyüklerinin hikmetli sözleri, Hz. Peygamber'in hadislerinin belagat açısından önemli olanları, insanın şarkıdan zevk alması, Horasanlı Ebü'l-Hasan el-Âmirî'nin görüşleri, Hz. Peygamber'in hadislerinden seçmeler, bazı hayvan türleri ve madenlerin özellikleri, nazım ve nesirden, özdeyişler, tesadüfün mahiyeti, "O evveldir, âhirdir, zâhirdir, bâtındır" ayetinin meali, bazı kelimelerin gramer özellikleri, savaş, ahmak ve budalalar, sofra âdabı, cömertler ve oburlar, yöneten-yönetilen ilişkisi, kelâm ve felsefe, ses benzerliği bulunan kelimeler, yiğitlik, mertlik, içinde bulunulan dönemde devlet yönetiminde meydana gelen zaaflar, 362 (973) yılında Bağdat'ta cereyan eden yağma hadisesi, hazırcevaplık, nâdir söz söyleme, müellifin Ebû Temmâm ve Buhtürî vb. ünlü şairlere dair düşünceleri, mezheplerin ortaya çıkış sebepleri. |
