Telif

Kitâbü'l-harâc ve sınaati'l-kitâbe

Yazar : Kudâme b. Ca’fer

Detaylar

Katalog Türü Siyaset
Eser Numarası 171
Eser Adı Kitâbü'l-harâc ve sınaati'l-kitâbe
Müellif Tam Künyesi Ebü’l-Ferec Kudâme b. Ca‘fer b. Kudâme b. Ziyâd el-Kâtib el-Bağdâdî
Müellif Bilinen Kısa Adı Kudâme b. Ca’fer
Yüzyıl (Hicri) 4.
Yüzyıl (Miladi) 10.
Vefat Tarihi Hicri 337
Vefat Tarihi Miladi 948
Dil Arapça
Kütüphane Adı Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi
Koleksiyon Adı Fazıl Ahmed Paşa
Koleksiyon (Demirbaş) Numarası 01076
Varak Numarası 1a-217a vr.
Yazı Türü Nesih
Eserin Türü Telif
Eserin Tanıtımı ve İçerik Bilgileri Devlet vergi-mâlî işlemleri ve kâtiplik sanatı ile ilgili bu eser vezir Ali b. Îsâ'ya takdim edilmek üzere hicrî 320 yılında kaleme alınmıştır. Eser esasında sekiz menzilden müteşekkil olmakla birlikte günümüze kadar sadece 5. ve 8. menziller arası gelmiştir. Esere dair bazı çalışmalarda ilk dört menzilin yer aldığı nüshaya ulaşılamamış olunduğuna dair bilgilere yer verilmektedir. Devletin çeşitli birimlerini "divan" kavramıyla birlikte veren müellif, ordu, nafakalar, hazine/beytü'l-mâl, mektup/yazışma/posta, imza, mühür, darphâne, fey, mezâlim, polis/zabıta ve posta divanlarıyla esere giriş yapar. Her menzil kendi içinde ayrıntılı bablara ayrılmıştır ve eserde toplam 48 bab yer almaktadır. Beşinci menzil yukarıda ifade edilen "divan"lara; altıncı menzil arazilerle ilgili hususlara, yedinci menzil arazilere ve onların taksimi, ıslahı vb. hususlar, harâc, öşür ve miras, harb ve fetih konularına; sekizinci menzil ise insanların bazı ihtiyaçları ve bunların sebepleri, hükümdarların ahlakı, ilm-i siyaset, hükümdarların hizmetçileri vb. konulara ayrılmıştır.
Eserin Konu Başlıkları Beşinci menzil: Divânlar. Altıncı menzil: Araziler. Yedinci menzil: Arazilerin taksimi, ıslahı, harâc, öşür ve miras, harb ve fetih. Sekizinci menzil: İnsanların bazı ihtiyaçları ve bunların sebepleri, hükümdarların ahlakı, ilm-i siyaset, hükümdarların hizmetçileri.
Sınıflama (Siyaset Alanı Sınıflaması) Genel